Ekologia w perspektywie luterańskiej
Wybór tekstów Światowej Federacji Luterańskiej dotyczących troski o stworzenie
Światowa Federacja Luterańska (ŚFL) to Wspólnota 148 Kościołów luterańskich gromadząca 75,5 mln chrześcijan z 99 krajów świata. Za swój cel statutowy uważa ona między innymi: „wspieranie na całym świecie pośród Kościołów członkowskich działalności diakonijnej, łagodzenia ludzkiej nędzy, promocji pokoju i praw człowieka, sprawiedliwości społecznej i gospodarczej, dbałości o zachowanie Bożego stworzenia i wzajemne dzielenie się zasobami” („Constitution of The Lutheran World Federation”, art. 3b, https://www.lutheranworld.org/content/resource-lwf-constitution-and-bylaws). Działania na rzecz troski o stworzenie kształtują aktywność ŚFL obok jej zaangażowania na rzecz świadczenia o Ewangelii Jezusa Chrystusa, wspierania jedności chrześcijaństwa, a także wspierania poprzez wspólnotę i prowadzone studia swoich Kościołów członkowskich w pełnieniu ich zadań.
ŚFL powstała w 1947 r. na Zgromadzeniu Ogólnym w Lund. Te organizowane co 6-7 lat spotkania delegatów wszystkich Kościołów członkowskich stanowią kamienie milowe życia Federacji. Na nich podsumowane są jej dotychczasowe działania, a także wyznaczane są kierunki na przyszłość. W ich tematyce ogniskują się zainteresowania i działania Federacji w poprzedzającym je okresie. W czasie V Zgromadzenia Ogólnego w Evian w 1970 r. dokonał się przełom w metodzie pracy zgromadzeń, do którego impulsem był wyższy niż dotychczas udział delegatów młodzieżowych oraz z krajów tzw. „drugiego i trzeciego świata”. Postulaty odejścia od ściśle akademickiej refleksji teologicznej prowadzonej na uniwersytecką, europejską modłę na rzecz przyjrzenia się bieżącym problemom i wyzwaniom Kościołów zaowocowały już na kolejnym Zgromadzeniu Ogólnym w Dar es Salaam w Tanzanii w 1977 r. Dzięki przełomowi z Evian wśród głównych tematów poruszanych w Afryce znalazł się także następujący: „W Chrystusie – odpowiedzialna troska o stworzenie”. Poświęcenie całej sekcji prac Zgromadzenia tematyce stworzenia powtórzyło się na kolejnych dwóch Zgromadzeniach Ogólnych w Budapeszcie (1984) i Kurytybie (1990). Na kolejnych Zgromadzeniach Ogólnych w Hong-Kongu (1997), Winnipeg (2003) oraz Stuttgarcie (2010) nie poświęcono temu zagadnieniu co prawda osobnych plenarnych referatów, jak miało to miejsce wcześniej, ale było ono silnie obecne w przyjętych przez te Zgromadzenia raportach, rezolucjach czy posłaniach. W Stuttgarcie zorganizowano także poświęcone mu wysłuchanie publiczne. Ostatnie ze Zgromadzeń Ogólnych zorganizowane w Windhuk w Namibii w 2017 r. jednoznacznie przywróciło wagę tematowi, umieszczając go wśród trzech podtematów zgromadzenia: „Zbawienie – nie na sprzedaż”, „Ludzie – nie na sprzedaż”, „Stworzenie – nie na sprzedaż”, które były przedmiotem szczegółowej refleksji w trakcie obrad i rozwijały temat główny: „Wyzwoleni przez Bożą łaskę”.
Fakt, że wysiłki na rzecz troski o stworzenie i jego ochrony stały się stałym elementem działań ŚFL na przestrzeni ostatnich czterech dekad, poświadcza dokument studyjny „Kościół w przestrzeni publicznej” przyjęty w 2016 r., który stanowi programową refleksję nad zaangażowaniem publicznym ŚFL i jej Kościołów członkowskich. Temat sprawiedliwości klimatycznej został w nim przedstawiony jako jeden z pięciu przykładowych, a zarazem zasadniczych obszarów zaangażowania ŚFL w sprawy publiczne (obok: pracy na rzecz uchodźców, pokonywania wykluczenia społecznego, sprawiedliwości płci oraz pokojowych relacji międzyreligijnych). Symbolicznym jest także to, że na okładce dokumentu znalazło się zdjęcie dokumentujące aktywność młodzieżowej delegacji ŚFL na szczycie klimatycznym COP20 w Limie w Peru, która dając wyraz swojemu zaangażowaniu na rzecz sprawiedliwości klimatycznej wraz z reprezentantami innych odłamów chrześcijaństwa i innych religii przekazała przewodniczącej Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC) Christianie Figueres symboliczną zieloną świecę. Szczegółowy opis aktywności ŚFL odnośnie do kwestii zmian klimatycznych jest ujęty w osobnym dziale jej witryny internetowej pod adresem: https://www.lutheranworld.org/climate-justice. Znaleźć tam można wypowiedzi ciał zarządzających ŚFL, przygotowane materiały, a także historię zaangażowania Federacji w tym względzie.
Poniższy wybór wypowiedzi ŚFL na temat troski o stworzenie dokumentuje przede wszystkim prace poszczególnych jej Zgromadzeń Ogólnych z lat 1977–2017, gdyż stanowią one najważniejsze gremium decyzyjne Federacji. Spośród ich dorobku przytoczono wybór ustaleń zawartych w sprawozdaniach zespołów roboczych, oświadczeniach, rezolucjach, posłaniach czy zobowiązaniach przyjętych na każdym z nich. Oprócz tego wskazano także, gdzie w opublikowanej dokumentacji ich obrad należy szukać dalszych materiałów (np. tekstów wygłoszonych referatów). Ponadto w wyborze uwzględniono dokumenty określające strategię działań ŚFL, które Federacja przyjmuje od 2012 r. na okresy pięcioletnie, a także istotne oświadczenie dotyczące sprawiedliwości klimatycznej przyjęte w 2014 r. przez Radę ŚFL, a więc ciało zarządzające Federacją w okresie pomiędzy Zgromadzeniami Ogólnymi. Uwzględniono także fragment wskazanego wyżej dokumentu studyjnego „Kościół w przestrzeni publicznej” oraz konkluzje niedawno opublikowanego wspólnego raportu Brot für die Welt – Evangelisches Werk für Diakonie und Entwicklung e. V., Światowej Rady Kościołów, ACT Alliance i ŚFL poświęconego problemowi ograniczenia globalnego ocieplenia do 1,5 st. C. Wybór kończy najnowsze oświadczenie ŚFL z maja 2018 r. powstałe w kontekście przygotowań do COP24 w Katowicach. Całość uzupełnia zestawienie publikacji ŚFL poświęconych tematyce stworzenia. Jeśli nie zaznaczono inaczej tłumaczenia pochodzą od autora wyboru.
VI Zgromadzenie Ogólne – Dar es Salaam 1977
VII Zgromadzenie Ogólne – Budapeszt 1984
VIII Zgromadzenie Ogólne – Kurytyba 1990
IX Zgromadzenie Ogólne – Hong-Kong 1997
X Zgromadzenie Ogólne – Winnipeg 2003
XI Zgromadzenie Ogólne – Stuttgart 2010
Strategia Światowej Federacji Luterańskiej na lata 2012–2017
Oświadczenie Rady Światowej Federacji Luterańskiej na temat sprawiedliwości klimatycznej, 2014
Dokument studyjny „Kościół w przestrzeni publicznej”, 2016
XII Zgromadzenie Ogólne – Windhuk 2017
Strategia Światowej Federacji Luterańskiej na lata 2019–2024
Publikacje Światowej Federacji Luterańskiej dotyczące problematyki troski o stworzenie
Materiały wybrał i przygotował: dr hab. Jerzy Sojka
Kościół Ewangelicko-Augsburski w RP