Ekologia w perspektywie prawosławnej
Prawosławną perspektywę na kwestie ekologiczne odnaleźć można w poniższych materiałach:
Dokumenty
- Orędzie Dimitriosa I, Ekumenicznego Patriarchy Konstantynopola, ustanawiające Dzień Ochrony Stworzenia, Fanar 1.09.1989, w: „Βαρθολομαίου, Οικουμενικού Πατριάρχου, Μηνύματα και Ομιλίαι δια το Περιβάλλον”, wyd. Φανάριον 2000, s. 7–9
- Wspólna „Deklaracja o ochronie dzieła stworzenia”, podpisana przez papieża Jana Pawła II i patriarchę Bartłomieja I w Wenecji 10 czerwca 2002 r.
- „Stanowisko Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wobec aktualnych problemów ekologii. Dokument przyjęty przez Sobór Biskupów RKP 4 lutego 2013 r.”
Książki
- Jean-Claude Larchet, „Les fondements spirituels de la crise écologique”, Paryż 2018, ISBN 9782940523894
Punktem wyjścia refleksji Jeana-Claude’a Larcheta jest obserwacja w ostatnich latach niepokojącej degradacji ekologicznej oraz rosnąca niewydolność wdrażania środków do zachowania stworzenia. Odpowiedź na te pilne problemy jest nie tylko konieczna politycznie czy też ekonomicznie. Jest to konieczność wynikająca z postaw duchowych i zasad moralnych. Teologia i duchowość muszą zająć się przyczynami problemu ekologicznego.
Kryzys ekologiczny jest więc ściśle związany z naszą wizją kosmosu i naszym związkiem z naturą. Utrzymując silną więź z naturą, chrześcijanie pragną zachowania stworzenia Boga. Różne chrześcijańskie denominacje przyłączają się do tego ruchu, aby chronić środowisko, przyczyniając się do tego, że ich głosy są słyszane i zyskują status autorytetów moralnych.
W duchowej i religijnej perspektywie znajduje się także stanowisko ekologiczne Kościoła Prawosławnego. Punkt wyjścia rozważań Kościoła Prawosławnego o ekologii odnajdujemy w kosmologii i duchowej praktyce rozwijanej przez stulecia. W kontekście obecnego kryzysu, właśnie w oparciu o kosmologię i duchową praktykę, może określić zasady dla kierujących organizowaniem wszelkich działań, które zmierzają do ocalenia natury. Synteza tych dwóch dziedzin umożliwia nadanie refleksji ekologicznej odpowiedniego wymiaru duchowego wymaganego do jej dogłębnego traktowania zarówno teoretycznego (teologicznego, kosmologicznego i antropologicznego), jak i praktycznego (etycznego i ascetycznego).
- Jean-Claude Larchet, „Les Animaux dans la spiritualité orthodoxe”, Paryż 2018, ISBN 9782940523863
Antologia tekstów z Pisma Świętego, Ojców Kościoła i prawosławnych duchowych. Zawarte teksty pozwalają zrozumieć, jakie były początkowo idealnie relacje między człowiekiem a zwierzętami. Świadectwa starożytnych i współczesnych świętych Kościoła prawosławnego pomagają również wyjaśnić, dlaczego związki między ludźmi i zwierzętami uległy degradacji. Wybór tekstów pomaga zrozumieć, jak święci byli w stanie znaleźć przyjazne relacje ze zwierzętami, traktując je z szacunkiem i miłością, przywracając te relacje do stanu rajskiego, kiedy człowiek był w doskonałej harmonii z naturą.
- Michel Quenot, „Ikona i kosmos. Inne spojrzenie na dzieło stworzenia”, tł. Henryk Paprocki, Białystok 2007
Artykuły
- Marian Bendza, „Prawosławie i ekologia”, „Elpis”, nr 11/19–20 (2009), s. 111–130
- „Podstawy społecznej koncepcji Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego: problemy bioetyki i ekologii”, wprowadzenie i przekład Artur Aleksiejuk, „Elpis”, nr 22 (2020), s. 95–105
- Magdalena Rybicka-Ławniczak, „»Ekologia jako Eucharystia« – ekumeniczne spojrzenie na teologię stworzenia”, „Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego”, nr 2 (37)/2017, s. 127–139
- Ryszard F. Sadowski, „Problematyka kryzysu ekologicznego w dokumentach Świętego i Wielkiego Soboru Cerkwi Prawosławnej (Kreta, 18–26.06.2016)”, „Seminare”, t. 38, nr 1/2017, s. 11–22
- Elizabeth Theokritoff, „Prawosławie a ochrona środowiska naturalnego”, w: „Prawosławie. Światło wiary i zdrój doświadczenia”, Lublin 2009
Wideo
- „Ekologia w prawosławiu” – program Redakcji Ekumenicznej TVP o refleksji ekologicznej w prawosławiu, a także o działaniach ekologicznych w Kościele Prawosławnym i o projekcie Polskiej Rady Ekumenicznej EkoKościół
opr. ks. prof. Jerzy Tofiluk
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny