Ekologia w perspektywie metodystycznej

Kościół Ewangelicko-Metodystyczny w RP jest częścią Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego (The United Methodist Church). Jego społeczne nauczanie zawarte jest w dokumencie pt. „Zasady socjalne” [„Social Principles”]. Pierwszy rozdział tego dokumentu prezentuje stanowisko Kościoła wobec ochrony stworzenia. Czytamy w nim:

„Wszelkie stworzenie jest własnością Pana i jesteśmy odpowiedzialni za to, w jaki sposób z niego korzystamy lub [go] nadużywamy. Woda, gleba, minerały, źródła energii, rośliny, życie zwierząt oraz przestrzeń muszą być cenione i zachowywane nie tylko ze względu na to, że są użyteczne dla istot ludzkich, ale dlatego, że są one Bożym stworzeniem. Bóg ustanowił nas zarządcami Swego stworzenia. Powinniśmy zatem pełnić nasze obowiązki zarządców w duchu miłości, troski i szacunku. Postęp ekonomiczny, polityczny czy społeczny oraz rozwój techniki pomnożyły naszą ludzką populację, przedłużyły i uczyniły dostatniejszym nasze życie. Jednakże cały ten rozwój doprowadził – szczególnie w krajach uprzemysłowionych – do miejscowego zaniku roślinności, dramatycznego wyginięcia całych gatunków, masowego cierpienia ludności, przeludnienia, złego wykorzystywania i nadużywania (marnotrawstwa) nieodnawialnych zasobów naturalnych. Ten przedłużający się proceder zagroził naturalnemu dziedzictwu, jakie Bóg powierzył wszystkim pokoleniom. Dlatego też uznajemy, iż jako Kościół i jego członkowie odpowiedzialni jesteśmy za to, by uznać za rzecz pierwszoplanową zmianę stylu życia w obszarach ekonomii, polityki, technologii i życia zbiorowego tak, by efektem tego był bardziej zbalansowany ekologicznie i bardziej dbający o własne zasoby świat, zapewniający lepsze życie całemu Bożemu stworzeniu.

A. Woda, powietrze, gleba, minerały, rośliny

Wspieramy politykę społeczną, która służy zredukowaniu i poddaniu kontroli powstawania śmieci i odpadów przemysłowych; zapewnianiu bezpiecznego przetwarzania odpadów chemicznych i nuklearnych (i prowadzi do wyeliminowania tychże); ograniczaniu ilości odpadów municypalnych; zapewnianiu właściwego recyklingu i pozbywania się tychże odpadów; oczyszczaniu zanieczyszczonego powietrza, wody i gleby. Wzywamy do podjęcia ochrony wolno rosnących lasów i innych, niedających się zastąpić skarbów przyrody, podobnie jak ochrony zagrożonych gatunków roślin. Wspieramy środki ustanowione w celu zachowania i odtwarzania naturalnych ekosystemów. Wspieramy politykę rozwijania alternatywnych w stosunku do chemicznych środków pozyskiwania, przetwarzania i konserwacji żywności i stanowczo domagamy się przeprowadzania badań mających na celu ustalenie ich wpływu na Boże stworzenie, uważając owe środki za ważniejsze od samej utylizacji. Wspieramy rozwój międzynarodowych porozumień w kwestii sprawiedliwego wykorzystywania zasobów naturalnych tak długo, jak utrzymywane jest nieskażone środowisko. Głęboką troską przejmuje nas prywatyzacja zasobów wodnych, butelkowanie wody z przeznaczeniem na sprzedaż z zyskiem oraz kwestia środków przeznaczanych na pakowanie butelkowanej wody. Wzywamy wszystkie władze miejskie, podobnie jak wszelkie inne organizacje rządowe, by przed wydaniem stosownych zezwoleń i licencji rozwijały procesy pozwalające na utrzymanie zasobów wody oraz zbadały ekonomiczne, społeczne i środowiskowe konsekwencje prywatyzacji zasobów wodnych.

B. Wykorzystywanie zasobów energii

Uznając wartość elementów stworzenia niebędących dziełem człowieka, wspieramy taką politykę społeczną, która nakierowana jest na racjonalną i ściśle kontrolowaną przemianę elementów świata nieuczynionych ręką ludzką na energię służącą potrzebom człowieka oraz ograniczenie bądź eliminowanie takich technologii produkcji energii, które zagrażają zdrowiu, bezpieczeństwu, a nawet przyszłemu istnieniu ludzkości i całej reszty stworzenia. Co więcej, domagamy się podjęcia szczerych wysiłków na rzecz oszczędzania energii oraz odpowiedzialnego gospodarowania wszelkimi jej zasobami, ze szczególnym uwzględnieniem troski o rozwój odnawialnych źródeł energii tak, by brano przy tym pod uwagę dobro ziemi.

C. Życie zwierząt

Wspieramy regulacje mające na względzie ochronę życia i zdrowia zwierząt, włączając w to również te, które odnoszą się do humanitarnego traktowania zwierząt domowych i innych zwierząt gospodarskich, zwierząt wykorzystywanych do badań naukowych oraz te dotyczące bezbolesnego uboju zwierząt rzeźnych, ryb i drobiu. Wspieramy ochronę wszystkich gatunków zwierząt, zwłaszcza tych zagrożonych wyginięciem.

D. Troska o globalny klimat

Zdajemy sobie sprawę z wpływu, jaki na światowy klimat wywiera ludzka beztroska względem Bożego stworzenia. Gwałtowna industrializacja i odpowiadający jej wzrost zużycia paliw płynnych doprowadziły do zanieczyszczenia atmosfery ziemskiej. Emisja gazów cieplarnianych grozi dramatycznymi zmianami klimatu ziemskiego, co wiąże się z poważnymi implikacjami jeśli chodzi o środowisko, ekonomię i życie społeczne. Owe niekorzystne wpływy zmiany globalnego klimatu w sposób nieproporcjonalny dotykają ludzi i narody najmniej odpowiedzialne za ich emisję. Dlatego też wspieramy wysiłki wszystkich rządów zmierzające do wprowadzenia obowiązkowych wymogów redukcji gazów cieplarnianych i wzywamy poszczególne osoby, Kościoły, przedsiębiorstwa, fabryki i społeczności ludzkie do redukcji tychże emisji.

E. Przestrzeń kosmiczna

Wszechświat, zarówno ten znany, jak i nieznany, jest stworzeniem Bożym i należy mu się szacunek, do jakiego jesteśmy zobowiązani względem Ziemi. Dlatego też odrzucamy jakiekolwiek dążenia narodów do militaryzacji przestrzeni kosmicznej i zachęcamy wszystkie narody do wspólnego poszukiwania oraz rozwijania technologii kosmicznych i pokojowego wykorzystywania przestrzeni kosmicznej.

F. Nauka i technika

Uznajemy naukę za uprawnioną interpretację Bożego świata naturalnego. Głosimy prawomocność roszczeń nauki do opisywania świata natury i określania, co jest naukowe. Nie dopuszczamy możliwości, by nauka formułowała autorytatywne orzeczenia w sprawach stanowiących zagadnienia teologiczne, podobnie jak nie dopuszczamy, by teologia wypowiadała się autorytatywnie w kwestiach naukowych. Uważamy, że naukowe opisy ewolucji kosmicznej, geologicznej i biologicznej nie stoją w sprzeczności z teologią. Uważamy medyczne, techniczne i naukowe technologie za dopuszczalne sposoby wykorzystywania Boskiego świata natury, o ile przyczyniają się one do wydłużenia ludzkiego życia i pozwalają wszystkim dzieciom Bożym rozwijać dany im przez Boga potencjał twórczy, bez pogwałcenia naszych przekonań etycznych dotyczących stosunku człowieka do świata natury. Poddajemy rewizji nasze przekonania etyczne, w miarę tego jak wzrasta nasze zrozumienie świata natury. Widzimy, że w miarę, jak nauka poszerza nasze zrozumienie świata natury, poszerza się równocześnie nasze zrozumienie tajemnic Bożego stworzenia i Bożego Słowa. Jednakże przyznając ważną rolę nauce i technice, wierzymy także, iż teologiczna refleksja nad ludzkim doświadczeniem jest rzeczą kluczową jeśli chodzi o zrozumienie miejsca człowieka we wszechświecie. Nauka i teologia nie są w stosunku do siebie nieprzystawalne, lecz wzajemnie się uzupełniają. Dlatego też zachęcamy do dialogu pomiędzy społecznościami uczonych i teologów i poszukujemy takiego sposobu wzajemnej współpracy, który umożliwiłby ludzkości podtrzymanie życia na Ziemi i – z Bożą pomocą – podniesienie poziomu życia nas wszystkich.

G. Bezpieczeństwo żywnościowe

Wspieramy takie działania, które stoją na straży zaopatrzenia w żywność i zabezpieczają nasze prawo do posiadania wiedzy na temat tego, co wchodzi w skład żywności, którą spożywamy. Wzywamy do skrupulatnej kontroli pod kątem biologicznego bezpieczeństwa wszelkich produktów żywnościowych, przeznaczonych do konsumpcji przez człowieka. Kładziemy nacisk na niezależne badania chemicznych dodatków do żywności i usunięcie z rynku wszelkich produktów żywnościowych, charakteryzujących się potencjalnie niebezpiecznym poziomem skażenia pestycydami, herbicydami, środkami grzybobójczymi, pozostałościami antybiotyków, sterydów czy hormonów zawartych w karmie podawanej zwierzętom, zawierających inne szkodliwe substancje związane z zanieczyszczeniami przenoszonymi przez powietrze, glebę czy wodę, a pochodzącymi ze spalarni odpadów czy towarzyszącymi innej działalności przemysłowej. Domagamy się uczciwego etykietowania wszelkiej przetworzonej żywności bądź produktów modyfikowanych oraz poddawania ich testom przed wprowadzeniem na rynek. Sprzeciwiamy się obniżaniu standardów dotyczących zdrowej żywności. Wzywamy do wypracowania polityki wspierającej stopniowe zmiany prowadzące w kierunku rolnictwa organicznego”.

W „Zasadach socjalnych” znajdziemy również Społeczne Wyznanie Wiary Kościoła:

„Wierzymy w Boga, Stwórcę świata i w Jezusa Chrystusa, Odkupiciela wszelkiego stworzenia.

Wierzymy w Ducha świętego, przez Którego poznajemy Boże dary, i żałujemy z powodu grzechu wykorzystywania tychże darów do bałwochwalczych celów.

Wyznajemy, że świat przyrody jest dziełem rąk Bożych i zobowiązujemy się do zachowania go, pomnażania i wiernego użytkowania.

Z radością przyjmujemy błogosławieństwo społeczności, płciowości, małżeństwa i rodziny. Zobowiązujemy się do przestrzegania praw mężczyzn, kobiet, dzieci, młodzieży, ludzi dorosłych i starszych oraz niepełnosprawnych; zobowiązujemy się do polepszenia jakości życia, przestrzegania praw i godności mniejszości rasowych, etnicznych i religijnych.

Wierzymy w obowiązek i prawo ludzi do pracy na chwałę Bożą i dla dobra swojego i innych, a przez to w prawo do ochrony swojego dobrobytu.

Wierzymy w prawo własności jako wyraz Bożego powiernictwa; wierzymy w umowy zbiorowe, odpowiedzialną konsumpcję oraz eliminację niesprawiedliwości ekonomicznej i społecznej. Zobowiązujemy się do czynienia pokoju na całym świecie, a także do działania na rzecz wolności wszystkich ludzi oraz rządów sprawiedliwości i prawa wśród narodów.

Wierzymy w aktualne i ostateczne zwycięstwo Słowa Bożego w sprawach ludzkich i z wdzięcznością przyjmujemy swoje powołanie, aby życiem manifestować moc Ewangelii w świecie”.

Modlitwa towarzysząca Społecznemu Wyznaniu Wiary:

„Bóg, w Duchu objawiony przez Jezusa Chrystusa, wzywa nas przez łaskę, byśmy odnowili się na obraz naszego Stwórcy, tak, abyśmy w Bożej miłości stanowili jedność w oczach świata.

Dziś jest ten dzień, w którym Bóg troszczy się o całość stworzenia, pragnie przywrócenia pełni wszelkiemu życiu i ubolewa nad odarciem ziemi z jej dobra.
A my razem z Nim

Dziś jest ten dzień, w którym Bóg płacze razem z masami głodujących ludzi, ze smutkiem spogląda na poszerzającą się przepaść pomiędzy bogatymi i biednymi i domaga się sprawiedliwości dla robotników na rynku pracy.
A my razem z Nim

Dziś jest ten dzień, w którym Bóg wzywa narody, by żyły w pokoju, świętuje tam, gdzie obejmują się sprawiedliwość i miłosierdzie, raduje się tam, gdzie wilk pasie się razem z owcą.
A my razem z Nim

Dziś jest ten dzień, w którym Bóg przynosi dobrą nowinę ubogim, ogłasza wolność więźniom, przywraca wzrok ślepym, a uciśnionych wyprowadza na wolność.
A my razem z Nim. Amen”

Pełny tekst „Zasad socjalnych” w języku polskim można znaleźć tutaj

Literatura:

• Mieczysław Górny, „Bóg, człowiek, przyroda”, „Methodos. Przegląd teologiczno-społeczny Wyższego Seminarium Teologicznego im. Jana Łaskiego w Warszawie”, rok II, Warszawa 2003, s. 195–251
• „Caring for Creation: A Call to Stewardship and Justice”, stanowisko Zjednoczonego Kościoła Metodystycznego

opr. ks. Józef Bartos
Kościół Ewangelicko-Metodystyczny